REshare.vn – Nhà thiết kế người Canada gốc Iran là Roya Aghighi hy vọng con người có thể sáng chế ra những vật liệu phục vụ thời trang, thân thiện với môi trường kiểu như coi những bộ quần áo như những sinh vật sống, cần được chúng ta giúp đỡ để tồn tại và ngược lại. Trên thực tế, những ý tưởng của Aghighi không quá xa vời như người ta tưởng.
Nhà thiết kế chia sẻ: “Bạn sẽ không vứt quần áo của mình vào góc tủ hay máy giặt. Ngay lập tức, những bộ quần áo “sống” sẽ giúp bạn thay đổi cách nghĩ về quần áo của mình”.
Những suy nghĩ của Aghighi không còn quá xa vời như người ta tưởng.
Trong quá trình làm việc với một nhóm các nhà khoa học tại Đại học Brititish Columbia (UBC), cô đã phát minh ra một loại vải sống, có thể phân hủy sinh học, được đặt tên là Biogarrmentry. Vải được làm từ tảo, một loại vải sợi sinh học quang hợp, giúp lọc sạch không khí xung quanh nó.
UBC tuyên bố đây là loại vải dệt có khả năng sống và quang hợp đầu tiên. Họ đã thiết kế vật liệu này thành một loại quần áo tuyệt vời giống như áo choàng. Trong khi những chiếc áo nguyên mẫu vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và thiết kế ban đầu chưa được sản xuất hàng loạt, loại áo làm từ vải sợi sinh học đang thách thức ngành công nghiệp thời trang. Điều này khiến những nhà khoa học và thiết kế đang tập trung nghiên cứu cách thức một chiếc áo như thế có thể giảm được bao nhiêu lượng khí carbon.
Rác thải thời trang
Theo số liệu của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), thời trang là một trong những ngành gây ô nhiễm nhất thế giới. Ngành này gây ra lượng khí thải carbon nhiều hơn so với các chuyến bay và vận chuyển quốc tế cộng lại, chiếm 10% tổng lượng khí thải nhà kính diễn ra trên toàn cầu.
Theo cơ quan bảo vệ môi trường Hoa Kỳ, người tiêu dùng Mỹ đang mua nhiều quần áo hơn bao giờ hết, mặc mỗi món đồ ngày càng ít lần, và mỗi năm ném ra bãi rác với số lượng quần áo và giày dép so với tổng các sản phẩm được sản xuất ra là 70%.
Sự thay đổi mối quan hệ của chúng ta với quần áo, từ một thứ thời trang tiêu dùng nhanh bị lãng quên thành một mối quan hệ đồng cảm trở thành một trong những động lực chính của nhà thiết kế Aghighi.
Vòng đời của quần áo phụ thuộc vào cách chúng được chăm sóc như thế nào
Dù trang phục sáng tạo mới mẻ của cô giờ chỉ mới ở giai đoạn thử nghiệm, nhưng một ngày nào đó, người mua có thể được hướng dẫn cách căng vải ra trước cửa sổ trước khi mặc áo vào. Cùng với ánh sáng mặt trời và những tia nước, tảo Chlamydomonas Rehardtii đơn bào sẽ trở nên sống động.
Aghighi dự đoán thói quen tiêu dùng sẽ mất nhiều thời gian để thay đổi. Dù đó là những thay đổi chậm chạp, nhưng cô tin rằng một khi đã thay đổi thì sẽ rất lâu dài và bền vững.
Thời trang hấp thụ carbon
Các loại cây trồng truyền thống được sử dụng để may quần áo, từ bông đến cây gai dầu, và chúng hấp thụ carbon để phát triển. Vì vậy, ngày càng có nhiều loại vật liệu sản xuất có nguồn gốc từ thực vật, như vải Rayon (tơ nhân tạo), được làm từ bột gỗ, sau đó chuyển hóa về mặt hóa học thành Cellulose tinh khiết.
Nhà thiết kế Charlotte McCurdy đến từ New York, làm việc tại Trường Thiết kế Rhode Island cho biết: nhưng cuối cùng, hầu hết các vật liệu tự nhiên vẫn phát xạ carbon.
Hướng dẫn cách chăm sóc Biogarrmentry
Hãy lấy một chiếc áo phông đơn giản làm từ cotton, loại sợi tự nhiên được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới làm ví dụ. Các nhà nghiên cứu đã tổng kết “dấu chân” ước tính của chiếc áo này trong suốt thời gian tồn tại là khoảng 15 kg carbon dioxide, với phần lớn lượng khí thải được thải ra trong quá trình sản xuất và nhuộm vải.
Trong những năm gần đây, các công ty khởi nghiệp về môi trường đã đề xuất một số loại sợi tự nhiên thay thế, gỗ dẻ gai, len cashmere (loại len được thu hoạch từ lông dê cashmere) đến chất liệu da xương rồng. Nhiều loại chất liệu trong số này có khả năng cô lập carbon nhưng không loại nào chứng minh đạt được mức phát thải bằng 0 trong vòng đời mỗi bộ quần áo, đặc biệt là khi được giặt sấy, thời điểm tăng cao lượng khí thải của quần áo. Thay vào đó, những thương hiệu bị mang tiếng “ô nhiễm carbon” đã sử dụng biện pháp bù trừ carbon bằng việc trồng cây để giảm bớt lượng khí thải của họ.
Trong nghiên cứu của mình, McCurdy , cũng giống như Aghighi, đã xem xét khả năng tồn tại của tảo và khả năng hấp thụ carbon của nó. Cô đã tạo ra một chiếc áo mưa carbon âm được làm từ vật liệu giống như nhựa nhưng đó chính là tảo và các thành phần phân hủy sinh học khác.
Loại vải của tương lai? Charlotte McCurdy đã phát triển một loại vải giống như nhựa làm từ tảo và biến nó thành áo mưa
Giống như bông hoặc cây gai dầu, tảo cô lập carbon khi nó phát triển, quang hợp để thu nhận carbon dioxide từ không khí. Vì tảo có thể thu nhận ánh sáng mặt trời nhiều gấp mười lần so với thực vật trên cạn và phát triển nhanh (một số loài có thể tăng gấp đôi sinh khối của chúng trong vòng một vài giờ), nó có thể được chuyển đổi thành bột, trước khi được kéo thành sợi.
Mc Curdy cho biết trong một buổi nói chuyện tại bảo tàng New York của thành phố: Vấn đề không phải là tạo ra một loại nhựa từ tảo mà vấn đề quan trọng hơn, là vấn đề cô lập carbon. Chúng ta phải làm như thế nào để thực hiện điều này. Sau đó, các hệ thống được mở rộng với quy mô như thế nào…
Thông điệp tương lai
Việc mở rộng quy mô sản xuất vải làm từ tảo một cách bền vững là điều cần thiết nếu những sản phẩm may mặc này trở thành cơ sở cho thời trang có khả năng hấp thụ carbon.
Công nghệ tảo sinh học là một ngành kinh doanh lớn. Ngoài thế giới thời trang, công nghệ này còn được coi là giải pháp thay thế cho nhựa polyurethane, loại nhựa phổ biến nhất trên thế giới, được sử dụng trong mọi thứ, từ túi xách đến đồ đạc ngoài trời, cũng như xuất hiện trong vải.
Trong tương lai, tảo được sử dụng làm nguyên liệu thay cho vải vóc?
Nhiều công ty khởi nghiệp về công nghệ sinh học cả ở Mỹ và Trung Quốc đang chạy đua để mở rộng quy mô sử dụng các loại vải này, sau đó cạnh tranh với chất liệu vải bông hoặc chất liệu tổng hợp về giá cả. Mc Curdy coi đây là lộ trình đầy hứa hẹn. Cô cũng muốn chứng minh rằng quần áo với chất liệu tảo sinh học không chỉ phù hợp với môi trường mà còn mang tính táo bạo về mặt thẩm mỹ, thiết kế trong tương lai.
Mc Curday lưu ý đến thực tế là ánh sáng mặt trời chịu trách nhiệm cho năng lượng quang hợp của tảo. “Chúng ta có thể xây dựng xã hội của mình từ ánh sáng mặt trời, và cả những tia nước” (Ánh sáng mặt trời giúp tảo quang hợp, những tia nước tưới vào giúp tảo phát triển).
Trong phòng thí nghiệm, chất liệu vải này đã được phát triển thành nhiều mẫu khác nhau. Khi sản phẩm may mặc được bán trên thị trường, cô tưởng tượng cách mọi người chăm sóc cho chiếc áo choàng hữu cơ của riêng họ. Họ “tưới” áo choàng mỗi ngày, tung áo ra trước ánh nắng để khuyến khích tảo thanh lọc không khí và phát triển.
Mc Curday chia sẻ: Tôi không nói là quần áo của bạn giống như một “vật nuôi”. À mà không, ý tôi thật ra là vậy. Cứ coi quần áo như một sinh vật sống thực sự. Và bạn sẽ yêu nó, gắn bó cùng nó…